Usamodzielniani wychowankowie
PROCES USAMODZIELNIENIA PEŁNOLETNICH WYCHOWANKÓW OPUSZCZAJĄCYCH RODZINY ZASTĘPCZE ORAZ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE
- INDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA
- FORMY POMOCY
- POMOC PIENIĘŻNA NA KONTYNUOWANIE NAUKI
- POMOC PIENIĘŻNA NA USAMODZIELNIENIE
- POMOC NA ZAGOSPODAROWANIE W FORMIE RZECZOWEJ
- PRAWA OSÓB USAMODZIELNIJĄCYCH SIĘ
I. INDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA
Indywidualny Program Usamodzielnienia jest szansą dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, ale starają się współpracować z instytucją pomocy społecznej w kwestii swojego usamodzielnienia i stopniowo rozwiązywać problemy wiążące się z uzyskaniem samodzielności.
Pełnoletni wychowanek placówki opiekuńczo-wychowawczej lub rodziny zastępczej może, lecz nie musi przystąpić do realizacji Indywidualnego Programu Usamodzielnienia. Tylko ci wychowankowie, którzy przystąpili do programu mogą ubiegać się o przyznanie pomocy pieniężnej. Świadczenia pieniężne nie są obligatoryjne, o ich przyznanie wychowanek ubiega się poprzez złożenie wniosku o przyznanie danej formy pomocy .Wniosek taki powinien być zaopiniowany przez opiekuna usamodzielnienia.
Pomocą mająca na celu usamodzielnienie, mogą być objęte osoby opuszczające:
- Placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, tj. domy dziecka i rodzinne domy dziecka;
- Rodziny zastepcze;
- Zakłady poprawcze;
- Młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
- Schroniska dla nieletnich;
- Domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.
Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki przez starostę właściwego do przyznania tej pomocy jest zobowiązanie osoby usamodzielniającej się do realizacji Indywidualnego Programu Usamodzielnienia. Musi on być zatwierdzony przez kierownika właściwego organu pomocy społecznej. Organem tym może być Powiatowe centrum Pomocy Rodzinie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej,, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie lub inna instytucja (w zależności od miejsca zamieszkania osoby usamodzielniającej się.
W realizacji Indywidualnego Programu Usamodzielnienia osobę usamodzielniającą się wspiera opiekun usamodzielnienia, którym może być (po wyrażeniu zgody) jedno z rodziców zastępczych, dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, nauczyciel lub inna osoba wskazana przez osobę usamodzielniającą się.
Indywidualny Program Usamodzielnienia przygotowują wspólnie osoba usamodzielniająca się oraz opiekun usamodzielnienia, przy współpracy właściwego organu pomocy społecznej, który decyduje o przyznaniu pomocy.
Indywidualny Program Usamodzielnienia przygotowuję się co najmniej miesiąc przed osiągnięciem pełnoletniości, biorąc po uwagę sposób i formy:
- Wspierania osoby usamodzielniającej się w kontaktach z rodziną i środowiskiem;
- Uzyskania przez nią wykształcenia;
- Uzyskania przez nią kwalifikacji zawodowych;
- Pomocy w ustaleniu uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego;
- Pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych;
- Podjęcia zatrudnienia;
- Pomocy w uzyskaniu przysługujących świadczeń
Przygotowując Indywidualny Program Usamodzielnienia osoba usamodzielniająca się uwzględnia w nim kolejność podejmowanych działań oraz terminy ich realizacji (np. termin ukończenia szkoły).
Indywidualny program Usamodzielnienia jest podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienie od momentu podpisania go przez osobę usamodzielniającą się, opiekuna usamodzielnienia oraz kierownika właściwego organu pomocy społecznej.
W przypadku zmiany sytuacji życiowej osoby usamodzielniającej się można dokonać zmian w Indywidualnym Programie Usamodzielnienia. Zmiana ta wymaga jednak zatwierdzenia przez kierownika właściwego organu pomocy społecznej.
Osoba usamodzielniająca się może ubiegać się o przyznanie następujących form pomocy:
- Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki;
- Pomoc pieniężna na usamodzielnienie;
- Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej;
- Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
- Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia
Pomoc pieniężna jest świadczeniem pomocy społecznej i przysługuje, jeżeli:
- Umieszczenie w placówce lub rodzinie zastępczej nastąpiło na mocy postanowienia sądu;
- Osoba usamodzielniająca się jest zdolna do samodzielnej egzystencji;
- Osoba usamodzielniająca się przebywała w placówce lub rodzinie zastępczej, co najmniej rok;
- Osoba usamodzielniająca się spełnia kryterium dochodowe;
- Osoba usamodzielniająca się przystąpiła do Indywidualnego Programu Usamodzielnienia.
Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki przez starostę właściwego do przyznania tej pomocy jest:
1. Wskazanie przez osobę usamodzielnianą co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem przez nią pełnoletniości danych osobowych osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przestawienie pisemnej zgody tej osoby;
2. Złożenie indywidualnego programu usamodzielnienia;
3. Złożenie wniosku o przyznanie pomocy;
Wniosek o przyznanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki składa osoba usamodzielniająca się. Wniosek składa się do starosty właściwego powiatu za pośrednictwem kierownika organu pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do placówki.
Starostą właściwym do przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, jest starosta powiatu, w którym mieszkała osoba usamodzielniająca się przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Wniosek opiniuje opiekun usamodzielnienia, zaś sytuacje osoby usamodzielniającej się ustala pracownik socjalny za pomocą wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu jej zamieszkania.
III. POMOC PIENIĘŻNA NA KONTYNUOWANIE NAUKI
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki jest przyznawana na czas trwania roku szkolego i roku akademickiego. Pomoc te przyznaję się na czas nauki do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielniającą się 25 lat. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielniającej się, kontynuującej naukę w gimnazjum, w szkole ponadgimnazjalnej lub szkole wyższej.
Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, jest również:
- Określenie w indywidualnym programie usamodzielnienia planu kontynuowania nauki;
- Przedłożenie na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, w szkole ponadgimnazjalnej lub szkole wyższej.
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej:
1. Samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą tj 477 zł;
2. W rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie tj. 351 zł.
IV. POMOC PIENIĘŻNA NA USAMODZIELNIENIE
W przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się kontynuuje naukę, pomoc pieniężna na usamodzielnienie jest wypłacana po ukończeniu nauki. W uzasadnionych przypadkach (np. gdy osoba usamodzielniająca się posiada własne mieszkanie) starosta może wypłacić pomoc pieniężną na usamodzielnienie w trakcie trwania nauki. Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie jest pisemna deklaracja osoby usamodzielniającej się ustala pracownik socjalny za pomocą wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu jej zamieszkania.
Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, poza warunkami określonymi powyżej jest pisemna deklaracja osoby usamodzielnianej, zawarta w indywidualnym programie usamodzielnienia, że pomoc ta będzie przeznaczona na zaspokojenie ważnej życiowej potrzeby usamodzielnianej:
- Polepszenie warunków mieszkaniowych;
- Stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych;
- Pokrycie wydatków związanych z nauką osoby usamodzielnianej;
Pomoc pieniężna na usamodzielnienie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej:
1. Samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą tj 477 zł;
2. W rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie tj. 351 zł.
Kryteria przyznawania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie
Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby opuszczającej placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego (dom dziecka), rodzinnego (rodzinny dom dziecka) lub dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ustala się w kwocie odpowiadającej:
400 % podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej trzech lat.
400% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się opuszcza dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;
200% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego, lub w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od dwóch do trzech lat.
100% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od roku do dwóch lat.
Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielniającej się z rodziny zastępczej lub opuszczającej młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, ustala się w kwocie odpowiadającej:
300% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, specjalnym ośrodku szkolno wychowawczym przez okres powyżej trzech lat.
200% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, specjalnym ośrodku szkolno wychowawczym przez okres od dwóch trzech lat.
100% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniająca się przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, specjalnym ośrodku szkolno wychowawczym przez okres od roku do dwóch lat.
V. POMOC NA ZAGOSPODAROWANIE W FORMIE RZECZOWEJ
Zgodę na udzielenie pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej, przyznaje właściwy starosta ( przypadku miast na prawach powiatu – prezydent) zgodnie z miejscem zamieszkania osoby usamodzielniającej się. Aby uzyskać pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej, należy przedstawić komplet dokumentów, zgromadzony według tych samych zasad jak przy innych świadczeniach pomocy społecznej, o które mogą ubiegać się osoby usamodzielniające się.
W skład pomocy na zagospodarowanie mogą wchodzić:
- Materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania;
- Niezbędne urządzenia domowe;
- Pomoce naukowe;
- Sprzęt rehabilitacyjny;
- Sprzęt, który może posłużyć do podjęcia zatrudnienia .
Wartość pomocy na zagospodarowanie ustala się jako równowartość kwoty nie wyższej niż 300% podstawy.
VI. PRAWA OSÓB USAMODZIELNIJĄCYCH SIĘ
Pełnoletnia osoba usamodzielniająca się, opuszczająca rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo-wychowawczą, przystępująca do realizacji Indywidualnego Programu Usamodzielnienia ma prawo do:
- Ubiegania się o świadczenia pieniężne przysługujące osobom usamodzielnią cym się;
- Uzyskania wszelkich informacji o formach współpracy i zakresie wsparcia ze strony opiekuna usamodzielnienia i pracownika.